Ochrona danych osobowych w dobie big data - konferencja z udziałem ministra Kołodziejskiego

W trakcie konferencji dyskutowano o kwestiach: „Big data w sektorze publicznym – ramy prawne ochrony danych osobowych a przetwarzanie wielkich zasobów danych”, „Big data w sektorze prywatnym – tajemnice sektorowe vs. Big Data” oraz „Big Data w świetle nowych regulacji prawnych o ochronie danych osobowych”.

Zdaniem ministra Kołodziejskiego przetwarzanie danych ma ogromne znaczenie dla rozwoju nowoczesnej gospodarki i sprawnego państwa. - Przetwarzanie, łączenie i analizowanie dużych ilości danych (tzw. big data) jest niejako krwiobiegiem i siłą napędową nowo powstających produktów i usług, modeli biznesowych i metod naukowych świadczących o konkurencyjności gospodarki oraz wysokiej jakości usług publicznych. Istnieje potrzeba zasilenia tego krwiobiegu - temu służą nowe technologie i ludzie – powiedział.

Ulepszone techniki przetwarzania i analizy danych oznaczają lepsze wyniki, procedury i decyzje, co może być z powodzeniem wykorzystywanie zarówno w sektorze prywatnym jak i przez administrację publiczną. Oznacza to nowe możliwości w dziedzinie  analizy i przewidywania zjawisk społecznych oraz jak najlepszego dostosowywania produktów i usług do potrzeb ich odbiorców.

Zwiększone zdolności przetwarzania dużych zbiorów danych niosą ze sobą ogromny potencjał w różnych dziedzinach, ważnych z punktu widzenia użyteczności publicznej i sprzyjających poprawie jakości życia. Dziedzinami o dużym potencjale rozwoju dzięki wykorzystaniu big data są np.: ochrona zdrowia (np. przewidywanie epidemii), bezpieczeństwo żywnościowe, działania w dziedzinie klimatu i efektywnego gospodarowania zasobami energii, inteligentne systemy transportowe i „inteligentne miasta”.

Mimo korzyści, jakie można zyskać dzięki wykorzystaniu big data, przetwarzanie dużych zbiorów danych niesie też ryzyko naruszania praw i wolności osób, w tym prawa do ochrony prywatności.

Na podstawie łączenia, często pozornie nieistotnych danych już istniejących, i analizy ich wzajemnych powiązań można uzyskać lub zidentyfikować nowe kategorie danych osobowych, a nawet tworzyć kompleksowe profile poszczególnych osób. Takie profile ułatwiają z kolei przewidywanie preferencji czy zachowań, ułatwiając wywieranie wpływu na poszczególne osoby i podejmowane przez nie decyzje. Kluczem do rozwiązania tego problemu jest zaufanie, a podstawą jego budowania - skuteczna ochrona danych osobowych. Jeśli przetwarzanie danych będzie odbywać się w sposób transparentny, przy informowaniu osób, których dane są wykorzystywane oraz zgodnie z przepisami prawa, konsumenci i obywatele będą mieli większe zaufanie do usług tworzonych w oparciu o przetwarzanie danych, co z kolei będzie sprzyjać rozwojowi gospodarki opartej na tych zasobach.  

Próbą zwiększenia poziomu zaufania osób, których dane są przetwarzane, oraz lepszego dostosowania przepisów o ochronie danych do wyzwań współczesności jest rozporządzenie unijne reformujące przepisy dotyczące ochrony danych osobowych. Na jego kształt zgodziły się już Rada UE i Parlament Europejski, a formalnie zostanie ono przyjęte w ciągu najbliższych miesięcy.  Nowe przepisy wzmacniają ochronę danych osobowych obywateli przy uwzględnieniu potrzeb biznesu. Stanowią też dobrą podstawę dla ochrony danych przetwarzanych w tzw. dużych zbiorach danych. Wszystko będzie jednak zależeć od praktyki stosowania tych przepisów przez podmioty przetwarzające dane i od podejścia organów ochrony danych.  Istotnym zadaniem jest znalezienie takich rozwiązań i wypracowanie takiego podejścia, które z jednej strony nie będą ograniczać korzystnego dla funkcjonowania gospodarki i państwa rozwoju innowacyjnych modeli biznesowych, i które oparte są na przetwarzaniu danych, a z drugiej strony - zapewnią odpowiedni poziom ochrony prywatności osób, których dane są przetwarzane. - Dlatego o tych szansach i zagrożeniach związanych z big data oraz równowadze między nimi należy rozmawiać – zaakcentował sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji.

Witold Kołodziejski, jako wiceszef MC, wspomniał również o roli podległego mu urzędu: - Ministerstwo Cyfryzacji przejmuje najważniejsze rejestry państwowe. Działalność resortu  umożliwi koordynowanie tymi zasobami i procesami – zapewnił.

Big Data

To termin odnoszący się do dużych zbiorów danych wytworzonych z wielu różnych źródeł, których przetwarzanie i analiza wymaga zastosowania specjalistycznego oprogramowania, takiego jak procesory dużej mocy, oprogramowanie i algorytmy, dzięki któremu można uzyskać, analizując i łącząc ze sobą z pozoru nieistotne informacje, nową wartościową wiedzę, np. nt. profilu osoby fizycznej, przedsiębiorstwa, sytuacji czy też występujących tendencji. Big data ma zastosowanie wszędzie tam, gdzie dużej ilości danych cyfrowych towarzyszy potrzeba zdobywania nowych informacji lub wiedzy. Szczególne znaczenie odgrywa wzrost dostępności Internetu oraz usług świadczonych drogą elektroniczną, które w naturalny sposób są przystosowane do wykorzystywania baz danych.

Dane przetwarzane są w szybkim tempie czasu, nawet w czasie rzeczywistym - wtedy mają największą wartość (np. dostarczenie odpowiedniej oferty klientowi przed podjęciem przez niego decyzji o zakupie produktu). Big data pochodzą z różnorodnych źródeł o różnej strukturze. Danymi wykorzystywanymi w analizie big data są m.in.: wpisy w mediach społecznościowych, dane lokalizacyjne z urządzeń mobilnych, czujniki, metadane wyszukiwania w Internecie, informacje o zakupach przy wykorzystaniu kart kredytowych lub dane z czujników w samochodach i innych urządzeń. Czym więcej i bardziej zróżnicowane źródła danych tym bardziej wiarygodne wyniki analizy.