Strategia Informatyzacji Państwa

Strategia Informatyzacji Państwa – Plan Działań Ministra Cyfryzacji

Wprowadzenie

„Strategia Informatyzacji Państwa – Plan Działań Ministra Cyfryzacji” (SIP, zwany również Strategią) przedstawia plan zintegrowanych działań Ministra Cyfryzacji, których celem jest usprawnienie działania administracji publicznej, a co za tym idzie funkcjonowania państwa polskiego dzięki informatyzacji. Zgodnie z założeniami niniejszego dokumentu, obywatel jest głównym beneficjentem działań administracji, a administracja pełni rolę służebną wobec obywateli.

Strategia wymienia praktyczne działania i projekty, które Minister Cyfryzacji podejmie na podstawie wyników konsultacji przeprowadzonych w związku z ogłoszonym w styczniu br. dokumentem: „Kierunki Działań Strategicznych Ministra Cyfryzacji w obszarze informatyzacji usług publicznych”.

SIP MC stanowi załącznik do „Programu Zintegrowanej Strategii Państwa” (PZIP), dla którego dokumentem nadrzędnym jest „Strategia Sprawne Państwo 2020”, której głównym celem jest zwiększenie skuteczności i efektywności państwa otwartego na współpracę z obywatelami. Racjonalna i skoordynowana informatyzacja administracji będzie narzędziem realizacji Strategii Sprawne Państwo 2020 oraz idei otwartego rządu. Wprowadzenie SIP MC pozwoli na zintegrowanie rozproszonych zasobów informatycznych państwa i zapewnienie ich interoperacyjności, a także ustandaryzowanie informacji publicznej na rzecz budowy państwa usługowego, w którym obywatele będą mogli korzystać z usług e-administracji w sposób cyfrowy przy zapewnieniu interaktywności komunikacji z urzędem i elektronicznego sposobu załatwiania spraw. Usługi e-administracji z założenia będą projektowane z zachowaniem standardów dostępności dla osób niepełnosprawnych (WCAG 2.0.), a dane publiczne będą udostępniane w formatach otwartości umożliwiających automatyczne przetwarzanie maszynowe (bez konieczności składania wniosków).

Ponieważ „Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa” po dwóch latach obowiązywania nie spełnił swojej „integracyjnej” i operacyjnej roli, poddany został ewaluacji, zaktualizowany i uzupełniony o konkretne działania, projekty oraz produkty (opisane w tym dokumencie oraz załącznikach), jakie zostaną udostępnione w ramach budowy przez Ministerstwo Cyfryzacji spójnej Architektury Informacyjnej Państwa (AIP). Projekty informatyczne planowane przez instytucje publiczne będą mogły ubiegać się o finansowanie, w szczególności w ramach działań Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa (POPC), tylko przy założeniu, że będą zgodne z opisanym w niniejszej Strategii modelem AIP.

Strategia przedstawia zestaw planowanych działań w kluczowych obszarach funkcjonowania administracji publicznej, które przyczynią się do usprawnienia funkcjonowania Państwa i znaczącego obniżenia kosztów wdrażania i utrzymywania rozwiązań IT. Synergia działań na poziomie centralnym i regionalnym, ustanowienie wspólnych i jednolitych dla administracji standardów, interfejsów komunikacyjnych (API), mechanizmów zachęcających do współdzielenia infrastruktury i innych zasobów wytwarzanych przez administrację, wspólne realizowanie zadań oraz podnoszenie kompetencji pracowników urzędów i instytucji państwowych — to najistotniejsze elementy budowy sprawnej administracji w służbie obywatelowi.

SIP MC jest remedium na niezadowalający stan informatyzacji Państwa po realizacji projektów w ramach perspektywy unijnej na lata 2007-2013, które charakteryzowały się brakiem koordynacji, integracji, nieracjonalnym wydatkowaniem środków publicznych, powielaniem produktów i rozwiązań. Niniejsza strategia zakłada centralizację wielu działań i skupienie ich w kompetencji Ministra Cyfryzacji. Będzie stanowiła podstawę dla przygotowania projektów przeznaczonych do realizacji w nowej perspektywie unijnej na lata 2014-2020, która jest głównym źródłem finansowania opisanych w dokumencie działań, szczególnie w ramach działań 2.1 i 2.2 POPC, a w przyszłości dla przygotowywania wszelkich nowych projektów informatyzacji administracji, w tym także negocjacji a później wdrażania projektów zaproponowanych przez Komisję Europejską w Strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego.

Realizacja postulatu państwa przejrzystego i otwartego na potrzeby obywateli wymaga uporządkowania sposobów komunikacji obywateli z administracją. Opisywane już w „Programie Zintegrowanej Informatyzacji Państwa” państwo informacyjne, obsługujące wszystkie kluczowe procesy i realizujące usługi publiczne, w tym usługi cyfrowe, powinno być dla obywateli i przedsiębiorców dostępne w nierozproszonej, jednolitej formie, która skupiać będzie wszystkie jego funkcje, od informacyjnych po usługowe. Na takich założeniach opiera się projekt Portalu Rzeczypospolitej Polskiej, jednolitej bramy informacyjno-usługowej państwa polskiego, która nie tylko zjednoczy rozproszone dotąd kanały informacyjne poszczególnych jednostek administracji publicznej, ale również będzie oferowała cały katalog usług państwowych. Będzie przewodnikiem po instytucjach i doradcą, wskazującym, tak jak to robi dziś portal obywatel.gov.pl, jak i gdzie można załatwić sprawę. Jedna cyfrowa brama do instytucji państwa polskiego zawrze więc w sobie wszystkie niezbędne informacje o strukturze państwowej i wszystkie funkcje, wraz usługami, z których, docelowo, będzie można korzystać bez konieczności wędrówki po urzędach. Ważnym elementem usprawniania e-usług jest udostępnienie w sposób przejrzysty i atrakcyjny dla usługodawców oraz obywateli danych przestrzennych. Dzięki temu obywatel będzie miał dostęp do przeglądania i wyszukiwania oraz wizualizacji aktualnych zbiorów i danych przestrzennych, usługodawcy zaś uzyskają możliwość korzystania z tych danych i uatrakcyjnienia świadczonych usług.

Głównym mechanizmem centralizującym infrastrukturę teleinformatyczną oraz integrującym zasoby i systemy teleinformatyczne Państwa w ramach SIP jest Główny Informatyk Kraju (GIK), tj. zestaw mechanizmów i procedur opisanych w rozdziale 9, łączący kluczowe obszary SIP. GIK to narzędzie wymuszające racjonalne podejście do budowy i współdzielenia infrastruktury oraz rozwiązań realizowanych przez administrację w ramach projektów IT. Celem ustanowienia GIK jest obniżenie kosztów utrzymania oraz integracja istniejących systemów teleinformatycznych Państwa.

Pierwsze 7 rozdziałów SIP to opis kluczowych elementów informatyzacji państwa (elementów AIP), fundamentu jaki zostanie udostępniony przez MC w ramach realizowanych projektów w ciągu najbliższych dwóch lat. Po tym czasie PZIP, a co za tym idzie i SIP, ulegną kolejnej ewaluacji, reagując na zmieniające się otoczenie oraz powstałe w tym czasie produkty.

Poza wprowadzeniem ładu w obszar budowy rozwiązań teleinformatycznych w administracji, SIP wskazuje drogę realizacji idei Państwa Obywatelskiego poprzez otwarcie i uwolnienie informacji gromadzonych w systemach i rejestrach teleinformatycznych administracji. Udostępnianie informacji i jej wielokrotne wykorzystanie możliwe będzie dzięki ustandaryzowaniu i automatyzacji służących temu celowi mechanizmów, które zostaną obligatoryjnie wdrożone w systemach teleinformatycznych administracji rządowej.

Powodzenie przedsięwzięcia Ministra Cyfryzacji (zautomatyzowana, łatwo dostępna i transparentna administracja publiczna) wymaga, od strony technicznej, migracji rejestrów do SRP, unifikacji systemów (w tym wdrożenie jednolitego EZD) oraz standardu API i integracji w administracji, czyli opublikowanych i utrzymywanych przez Ministra Cyfryzacji interfejsów komunikacyjnych obowiązkowo stosowanych w systemach teleinformatycznych administracji publicznej RP.

Niżej wymienione obszary stanowiące skorelowany zestaw działań, będą realizowane w ramach projektów MC opisanych w dalszej części dokumentu:

Portal Rzeczypospolitej Polskiej – brama informacyjno-usługowa państwa polskiego, prezentująca katalog organów administracji publicznej, która będzie pełniła funkcję, jaką dziś pełni strona główna Biuletynu Informacji Publicznej, a więc będzie oferowała pełną mapę instytucji Rzeczypospolitej Polskiej wraz z podstawowymi informacjami o nich i będzie zarazem udostępniać e-usługi w sposób wygodny dla obywateli.
eID – krajowy oraz paneuropejski schemat identyfikacji elektronicznej — narzędzie, które umożliwi obywatelom i przedsiębiorcom dostęp do usług publicznych na Portalu Rzeczypospolitej Polskiej oraz na portalach publicznych (rządowych i samorządowych), a urzędnikom autoryzację, otwierającą dostęp do zasobów informacyjnych państwa.
SRP – system rejestrów państwowych, wyposażony w referencyjny model tworzenia i utrzymywania kluczowych rejestrów państwa oraz — dla uproszczenia i automatyzacji procesów administracyjnych — mechanizmy udostępniania gromadzonych w nim informacji.
EZD RP – jednolity system elektronicznego zarządzania dokumentacją administracji rządowej, podstawa cyfryzacji, a więc usprawniania działań urzędów oraz integracji systemów dziedzinowych. EDZ RP będzie także wyznacznikiem standardów systemów klasy EZD.
Platforma Integracji Usług i Danych – narzędzie odpowiedzialne za utrzymywanie centralnego rejestru usług, techniczną integrację systemów oraz centralne monitorowanie i raportowanie dostępności usług oraz danych udostępnianych przez poszczególne systemy administracji.
Zintegrowana Platforma Analityczna – narzędzie do zarządzania zasobami informacyjnymi Państwa.
Wspólna infrastruktura państwa – czyli model centralizacji infrastruktury, zintegrowania zasobów i systemów, a następnie ich utrzymania, m.in. w ramach działań Głównego Informatyka Kraju.
Kompetencje – stworzenie i rozwój kompetencji w administracji, utworzenie Centrum Kompetencyjnego Administracji oraz mechanizmów wsparcia i standaryzacji tworzenia oraz utrzymania rozwiązań IT.

Wszystkie te obszary wraz z konkretnymi produktami połączonymi za pomocą zestawu interfejsów i API w ramach jednolitej platformy integracyjnej, to system naczyń połączonych, fundament sprawnej i transparentnej administracji, działającej dzięki zintegrowanym ze sobą i otwartym na inne systemom teleinformatycznym. Plan ten wprowadza interoperacyjność w praktykę, opiera się na współpracy i koordynacji działań i procesów informatyzacji państwa, których gospodarzem jest Minister Cyfryzacji.

Z jednej strony urzędnik pracujący w EZD, który w pełni elektronicznie prowadzi sprawy i komunikuje się ze światem zewnętrznym (wybór sposobu kontaktu pozostawia jednak obywatelowi), i który dzięki Systemowi Rejestrów Państwowych sięga do zasobów informacyjnych Państwa, a referencyjne rejestry udostępniają mu dane, a co za tym idzie upraszczane są procedury administracyjne, dzięki czemu z kolei obywatel nie musi przenosić dokumentów z urzędu do urzędu. Z drugiej zaś obywatel, który poprzez bramę do usług publicznych — Portal Rzeczypospolitej Polskiej — składa wniosek, załatwia sprawę, uzyskuje informacje publiczne, komunikuje się z administracją w łatwy i szybki sposób.

Narzędzia do identyfikacji i uwierzytelniania zarówno obywatela, jak i urzędnika udostępniane będą poprzez rozwiązania państwowego eID. Wszystko to zintegrowane zostanie za pomocą usług komunikacyjnych (API), usadowione na wspólnej infrastrukturze państwa (w technologii chmurowej — tam gdzie jest to zasadne ekonomicznie) i wsparte szerokimi kompetencjami administracji
w tworzeniu umów i SIWZ-ów oraz usystematyzowaną wiedzą na temat funkcjonowania systemów teleinformatycznych i otoczenia legislacyjnego.

Ważnym aspektem planowania rozwoju e-administracji jest powiązanie portali regionalnych i systemów samorządowych z infrastrukturą państwa. W tym celu reaktywowana zostanie w wymiarze praktycznym Linia Współpracy, której celem będzie opisanie powiązań i synergii pomiędzy rozwiązaniami rządowymi i samorządowymi.

Uproszczony model Architektury Informacyjnej Państwa

Legenda:

CRWD – Centralne Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych
KKSP – Krajowy Katalog Serwisów Publicznych
KUP – Katalog Usług Publicznych

Strategia Informatyzacji Państwa